دستورات لینوکس
adduser adduser dsoneil |
این دستور به صورت خودکار، یک کاربر
جدید به سیستم اضافه میکند. در صورت نیاز به اعمال
تغییرات، میتوانید اسکریپت bash آنرا از آدرس /usr/sbin
پیدا کنید. |
alias alias help=man alias
long=ls –al |
دستور alias، امکان جانشینی
نامی مستعار برای یک دستور، را میدهد. یک alias، میتواند
شامل گزینهها و سوئیچهای خط فرمان نیز باشد.
این تعریف موقتی است، مگر اینکه فایل .login
شما، شامل تعریف alias
باشد. |
apropos apropos keyword |
عناوین کلیه دستورهایی را
که شامل کلمه کلیدی میباشند، نمایش میدهد. |
at at at at –l at -d 5555 |
دستور at، دستورات تعیینشدهای
را در یک زمان مشخص اجرا میکند؛ مثلاً انجام عملیات چاپ در
ساعت 1:23. از دستور echo
برای فرستادن پیغامی در 1:50، مبنی بر اینکه
عملیات چاپ انجام گرفت، استفاده شده است. فهرست همه کارهای زمانبندی شده را برمیگرداند؛
نام مستعاری است برای دستور atq انجام کار شماره 5555 را لغو
میکند؛ نام مستعاری برای دستور atrm |
batch Example: |
فاصله (جای خالی) موقت |
cat cat /etc/filename cat file.a > file.b cat
file.a >> file.b |
محتویات فایل مورد نظر را، روی
صفحه نمایش، چاپ میکند. محتویات فایل file.a را به file.b منتقل میکند. محتویات فایل file.a را به انتهای file.b اضافه میکند. |
cd cd /home/dsoneil cd ~username |
شاخه جاری را به شاخه تعیین
شده، تغییر میدهد. این دستور، شما را به شاخه
خانگی کاربر مورد نظر میبرد. |
chfn chfn dsoneil |
امکان تغییر اطلاعات finger، برای
کاربر مورد نظر، را به شما میدهد. مثلاً میتوانید dsoneil را به Darcy S.O’Neil
تغییر دهید. |
chmod chmod 666
filename chmod 777 filename chmod a=rwx file |
امکان خواندن-نوشتن، در یک فایل، را به
همه میدهد. امکان خواندن-نوشتن-اجرا، در
یک فایل، را به همه میدهد. امکان خواندن-نوشتن-اجرا، در یک فایل
را به همه کاربران میدهد. |
chown chown dso
/home/html chown dso /home/file.a |
مالکیت شاخه تعیین شده را به dso،
تغییر میدهد. مالکیت فایل
تعیین شده را به dso،
تغییر میدهد. |
clear clear |
صفحه نمایش شما را پاک خواهد نمود. |
cmp cmp -s file.a file.b |
دو فایل، از هرگونهای، را با
یکدیگر مقایسه میکند. اگر یکسان باشند،
گزینه –s چیزی، در
خروجی، برنمیگرداند. |
cp cp
file.a file.b |
نسخه المثنی file.a را با نام جدید file.b ایجاد
خواهد کرد. |
cpio ls /home | cpio -o > /root cpio -it < /root > bk.indx |
فایلهای شاخه /home
را در شاخه /root کپی مینماید. همه فایلها را در شاخه /root کپی کرده،
یک فایل شاخص به نام bk.indx
ایجاد مینماید. |
du du -k
/home/html du -k /home/html/file.a |
اطلاعات مختصری از فضای استفاده شده
دیسک، برحسب kb،
با توجه به مسیر تعیین شده میدهد. اطلاعات مختصری از فضای
استفاده شده دیسک را، توسط یک فایل مشخص، میدهد. |
df df -h |
اندازه کلی، فضای استفاده شده و
فضای باقیمانده را، در همه فایل سیستمهای نصب شده
(mounted)،
نشان میدهد. |
fdformat |
فرمت سطح پایینی برای
فلاپیها |
file file
file.a file -z file.a.tar file -L
file.a |
این دستور، نوع فایل file.a را تست کرده و
آنرا نشان میدهد. در یک فایل فشرده شده،
به دنبال تعیین نوع فایلهای آن خواهد بود. پیوندهای سمبلیک را به
تبعیت از نوع فایل تعیین شده، تغییر
میدهد. |
find find /path
-name passwd |
رشتهای خاص (passwd) را، با شروع از شاخه
تعیین شده (/path)، مکانیابی
میکند. همه فایلها یا شاخههای شامل این رشته،
روی صفحه نمایش، چاپ خواهند شد. |
finger finger |
کلیه کاربران فعلی که به سیستم
یونیکس وارد شدهاند، را نمایش میدهد. |
free free -t
-o |
تصویری لحظهای از میزان
حافظه استفاده شده سیستم را نشان میدهد. |
fsck fsck
/hda |
چک کردن فایل سیستم و تعمیر آن |
Git |
یک مشاهدهگر سیستم فایل است. |
grep cat /etc/passwd | grep dso grep -i “Sample” home/dsoneil |
این
فایل جستجوهایی انجام داده و خروجی دستور را به
الگوی تعیین شده محدود میکند. در این حالت همه
نمونههای dso از فایل /etc/passwd نمایش
داده میشوند. گزینه –i، جستجو را مستقل از کوچکی و بزرگی حروف انجام
میدهد. (sample یا SAMPLE) |
groupadd |
یک گروه جدید به سیستم اضافه
میکند. |
groups groups |
گروههایی را که شما در آن
هستید، نشان میدهد. |
gzip gzip
file.a gzip -d file.a.gz tar
-zxvf file.a.tar.qz |
file.a را فشرده ساخته و به آن
پسوند file.a.gz
میدهد. این دستور، فایل file.a.gz را از حالت فشرده خارج خواهد ساخت. گزینه z، امکان استخراج فایل tar را میدهد. |
hostname |
Hostname را تنظیم
کرده یا برمیگرداند. به طور معمول، این گزینه در
فایل /etc/HOSTNAME ذخیره
شده است. |
insmod |
توسط کاربر ریشه به کار گرفته میشود
و برای نصب درایورهای دستگاه ماژولار استفاده میشود. |
installpkg installpkg -r packagename.tgz |
این دستور، یک بسته Slackware را، با
نامی که شما تعیین میکنید، نصب میکند.
(گزینه –r) |
removepkg removepkg -copy packagename |
بسته مورد نظر را پاک خواهد نمود، اما قبل
عملیات حذف، یک نسخه از آن در شاخه /tmp،
کپی میشود. |
rpm2targz rpm2targz filename.rpm |
یک فایل RPM را به یک بسته Slackware .tgz، تبدیل
خواهد کرد. |
upgradepkg upgradepkg packagename.tgz |
بسته Slackware را به روز نموده و هرگونه فایل بدون استفاده
یا قدیمی را پاک خواهد کرد. |
kernelcfg |
واسط گرافیکی کاربری برای
حذف/اضافه پیمانهها (مانند root در ترمینال X) |
kill kill 2587 kill -9 2587 |
طبق شماره شناسایی پردازه، به پردازه
تعیین شده، خاتمه میدهد. گزینه -9 خاتمه پردازه را حتمی میکند. |
last last -300 last -5 username |
نام کاربری،موقعیت، زمان ورود به
سیستم و خروج از آن را، در x مورد آخر، در صفحه نمایش، نشان میدهد.
نام کاربری، آخرین x باری که شخص از سیستم استفاده کرده، را
انتخاب خواهد نمود. دستور last، قابل ردیابی و تعقیب-کردنی
نیست. |
less less
/html/index.html |
اطلاعات یک صفحه را یکباره
نمایش میدهد، شما میتوانید در صفحات به جلو و عقب
نیز بروید. |
ln ln -s /usr/dso
./home/html |
یک پیوند نیمبند (soft) از
اولین شاخه به دومین شاخه ایجاد میکند. وقتی
کاربری به شاخه ./home/html
میرود، در واقع به شاخه /usr/dso
هدایت شده است. |
lpr lpr
/home/html/index.html |
فایل index.html را چهت چاپ، به
پرینتر میفرستد. |
lprm lprm 12 |
کار شماره 12 پرینت را از صف پرینتر
خارج ساخته و آنرا لغو میکند. |
lpq lpq |
محتویات صف پرینت را نشان خواهد داد. |
ls ls -al ls -F |
کلیه اطلاعات تمامی فایلها را
در شاخه جاری، نشان میدهد. دسترسیها، مالکیتها، زمان
تغییرات، اندازه فایل، و نام آنها را نیز نشان میدهد. برای نشانگذاری به کار میرود:
شاخهها با یک /،
فایلهای اجرایی با یک *،
و پیوندهای سمبلیک با w/@ |
lsmod |
توسط کاربر ریشه، برای نمایش ماژولهای
کرنل- که اخیراً بارگذاری شدهاند- استفاده میشود. |
make make mrproper
make xconfig make dep make clean make bzImage make lnx make install |
موارد
اضافی و بدون کاربرد را که بعد از اتمام کار تیم تولید به جا
مانده، به صورت تصادفی پاک میکند. یک سری سؤالهایی در مورد سیستم شما و
نیازمندیهای درایوها میپرسد. این دستور از وابستگیها استفاده خواهد
نمود. هر فایل غیر ضروری که به جا مانده باشد را پاکسازی
خواهد نمود. فرایند
کامپایل کرنل جدیدتان را آغاز خواهد نمود. در این دستور، تعیین میکنیم که کد منبع، تحت
یک سیستم لینوکس کامپایل خواهد شد. پس از دستور make، این دستور، کدهای
باینری را در شاخههای خود، کامپایل میکند.
برای ایجاد یک log از برنامههای
نصبشده به این شکل عمل کنید: make install >
/root/install_logs/program-1.0 |
man man vi |
صفحه راهنمای موضوع تعیین شده (vi) را، روی
صفحه نمایش نشان میدهد. از کلید Space برای
پایین آمدن در صفحات، از کلید b برای برگشتن به صفحات
قبل، و از کلید q
برای خروج استفاده میشود. |
mkdir mkdir pascal |
یک شاخه جدید به نام pascal، در شاخه
جاری، ایجاد میکند. |
mkfs mkfs -t msdos
-c -v /dos-drive |
پارتیشنی را فرمت کرده و یک
فایل سیستم جدید روی آن میسازد. –t
نوع فایل سیستم را مشخص نموده، -v
خروجی مشروح و مفصلی فراهم آورده و –c
بلوکهای مشکلدار را چک میکند. |
more more
/home/html/index.htm |
فایل داده شده را صفحهبندی میکند،
بنابراین میتوان خط به خط، با کلید Enter، یا صفحه به صفحه با
کلید Space،
آنرا خواند. از کلید b برای به عقب برگشتن و از کلید q نیز
برای خروج استفاده میشود. |
mount mount -t msdos /dev/hda5 /dos mount -t iso9660/dev/sr0 /cd mount -t msdos
/dev/fd0 /mnt mount -a /etc/fstab |
پارتیشن
msdos موجود روی دیسک سخت را
(hd5) در شاخه /dos نصب میکند. (mount) CD-ROM
را زیر شاخه /cd نصب میکند. فلاپی درایو را با سیستم فایل
msdos،
در شاخه /mnt نصب مینماید. کلیه
فایل-سیستمهای واقع در فایل /etc/fstab را نصب میکند. |
mv mv
./home/file ./dso/file |
فایلهایی تعیین شده
را به شاخه دیگری منتقل میکند. |
nice nice -5
sort one.a > two.b |
این دستور، اولویت یک پردازه را
قبل از شروع آن، تنظیم میکند. شماره بالاتر، اولویت
پایینتر را نشان میدهد. همه پردازهها از 10 شروع میشوند. |
nohup Check
page 369 |
امکان ادامه اجرای یک پردازه را، بعد
از خروج شما از سیستم، میدهد. |
passwd passwd |
برنامه رمز عبور را شروع میکند،
بنابراین کاربر میتواند رمز عبور خود را تغییر دهد. |
ps ps ps -ef | grep dsoneil |
فهرست کلیه پردازههای در حال اجرا،
به همراه شماره پردازه و وضعیت آن، را برمیگرداند. این دستور، تمامی
پردازههای کاربری به نام dsoneil
را در خروجی نشان میدهد. |
pstree pstree
-p |
فهرستی از پردازههای در حال
اجرای سیستم را، در یک ساختار درختی، برمیگرداند. |
pwd pwd |
شاخه کاری فعلی را در خروجی
نشان میدهد. |
quota quota |
فهرستی از سهمیه کاربر هم برای ada (/home/ada/a#/username
) و هم برای ameila
(/var/spool/mail/username) برمیگرداند،
که نشاندهنده تعداد بلوکهای استفاده شده و سهمیه کاربر میباشد. |
renice renice
-5 12345 |
اولویت اجرای پردازه 12345 را
تنظیم میکند. (5 سطح پایینتر از اولویت
فعلی) |
rm rm file.a rm -i file.a rm -r /home/dso |
این دستور، فایل دادهشده را پاک
خواهد کرد. عملکرد این دستور مشابه دستور
فوق میباشد، با این تفاوت که قبل از انجام عملیات حذف،
اعلانی جهت تأیید ادامه عملیات میدهد. این دستور، شاخه تعیین شده را
به همراه فایلهای داخل آن، پاک میکند. |
rmdir rmdir pascal rmdir -r pascal |
این دستور،
شاخه خالی pascal را حذف خواهد نمود. اگر شاخه خالی نباشد، با
پیغام خطایی مواجه خواهید شد. شاخه pascal
به همراه تمامی فایلهای داخل آن، با این دستور، پاک میشوند. |
rpm rpm -i
file.2.0-i386.rpm rpm -U file.2.0-i386.rpm rpm -i –force file.rpm rpm -e file.2.0-i386.rpm rpm -i
–nodeps file.rpm rpm -qa rpm -qa | grep
gtk rpm -qi file.2.0-i386.rpm rpm
–rebuild file.2.0.rpm |
این دستور، یک فایل RPM را باز
میکند و ابتداییترین روش نصب میباشد. این دستور بسته به روزشده RPM قبلی را نصب میکند. گزینه –force،
بسته را مجبور به نصب مجدد میکند. این دستور، بسته RPM را حذف خواهد نمود. این دستور از گزینه "بدون
وابستگی" استفاده میکند. این دستور، در صفحه
نمایش، لیستی از کلیه بستههای نصب شده را
برمیگرداند. (q مخفف query
است) این دستور، کلیه بستههایی
را که در نام فایل آنها gtk وجود دارد، در خروجی نشان میدهد. این دستور- در مورد بستهای
که قرار است نصب شود- اطلاعاتی میدهد. اگر بستهای در حین فرایند نصب
دیگر بستهها و برنامهها خراب شده باشد، با این دستور، میتوانید
آنرا بازسازی نمایید. |
su su
username |
این دستور، امکان دسترسی به امتیازات
کاربران بالاتر را میدهد. برای خروج و برگشتن به حالت اولیه،
باید تایپ کنید: exit |
shutdown shutdown -t 10.00 shutdown -r -t 20.00 shutdown -t
+10 good day shutdown -f |
این دستور به کلیه کاربرانی که
در حال حاضر در سیستم هستند، اعلان میکند که سیستم در ساعت
10 قبل از ظهر خاموش خواهد شد. این دستور سیستم را در
ساعت 8 بعد از ظهر، دوباره راهاندازی میکند. این دستور، سیستم را پس از 10
دقیقه، با پیغام "روز خوبی داشته باشی" خاموش
میکند. گزینه –f باعث میشود که لینوکس عمل راهاندازی مجدد
را با سرعت بیشتری انجام دهد. |
tar tar -cf
/user/dso /home tar cvf /backup.tar /dso tar -xvf
file.a.tar tar -tvf file.a.tar | more tar -zxvf file.a.tgz |
شاخه /home
را در شاخه /user/dso کپی میکند. یک آرشیو tar از کلیه اطلاعات شاخه /dso ایجاد خواهد کرد. آرشیو tar را باز (استخراج) خواهد
نمود. این دستور به شما این
امکان را میدهد که چک کنید آیا آرشیو tar با یک دایرکتوری شروع شود یا
خیر؟ فایلها را از حالت فشرده خارج نموده،
استخراج میکند. عملکرد این دستور، عکس gzip میباشد. |
top M for memory usage information P for CPU information |
این برنامه، اطلاعات زیادی از
آنچه که در سیستم شما میگذرد، نشان میدهد. برای خروج
کافی است q
را تایپ کنید. |
touch touch
file.a |
یک فایل خالی با نام file.a در شاخه
جاری ایجاد میکند. |
uname uname -a |
کرنل لینوکس مورد استفاده روی
سیستم شما را در خروجی نشان خواهد داد. |
w w |
لیست تمام کاربرانی را که در حال
حاضر- به سیستم یونیکس وارد شدهاند- برمیگرداند.
اطلاعاتی همچون نام کاربری، زمان ورود به سیستم، زمان
بیکاری و عملیات جاری را نیز در خروجی،
نمایش میدهد. |
which which -a filename |
این دستور، تمام شاخههای مسیر
جاری را جستجو کرده و تمام فایلهای با نام filename را برمیگرداند. |
who who |
نام کلیه کاربرانی را- که در حال حاضر
در سیستم هستند- شماره درگاه (port) و همچنین زمان ورود
آنها به سیستم را برمیگرداند. |
whoami whoami |
به کاربران، نام کاربری خودشان را اعلان
میکند. |
?
BY : Mohammad Ansari
* Mail : MA623@yahoo.com